Mój syn ma 10 lat. Od 3 lat ma w szkole przyjaciela, który zawsze był z nim na dobre i złe. Dziś syn przyszedł ze szkoły i rozpłakał się, powiedział że jego kolega wyjeżdża na stałe z rodzicami za granicę. Okazało się że to prawda. Jak pomoc dziecku w tej rozpaczy (bo inaczej tego nie nazwę). Aż się sama popłakałam. anitka06

Szanowna Pani, wszyscy cierpimy z powodu rozstań. Czy jest sposób, by nas to nie raniło? Gdyby był - dorośli na pewno by go znali i stosowali. Nie możemy zatem uchronić naszych dzieci przed cierpieniem, zwłaszcza takim, przed którym nie umiemy chronić nawet siebie. Ale – paradoksalnie – może tu właśnie znajdzie Pani pomoc: w odwołaniu się do własnych doświadczeń i uczuć. Prawdopodobnie to jest to, co może pomóc Pani dziecku: poczucie, że nie jest w cierpieniu samo. Lekarstwem będzie bliskość rodziców, okazanie współczucia i delikatne danie do zrozumienia, że wiedzą Państwo, jak dziecko się teraz czuje. Proszę sobie przypomnieć podobne chwile z własnego życia: czego wtedy Pani potrzebowała od innych? Z pewnością nie zapewnień, że będzie dobrze, że znajdzie się ktoś inny, że nie warto się smucić albo że czas leczy rany (choć to akurat prawda). Przeciwnie: przeżycie żałoby, bez jej umniejszania, bagatelizowania, bez znajdowania „cudownych rozwiązań” i „dobrych rad” – to pozwala radzić sobie z cierpieniem.

Żyjemy w czasach, kiedy – tym razem „na szczęście” – istnieją media: komunikatory, możliwość połączeń audio i wideo bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Może syn potrzebuje zachęty, by jeszcze teraz (przed wyjazdem kolegi) przećwiczyć rozmowy tą drogą. Proszę go do tego zachęcić. Wiemy, że to nie to samo, co żywy kontakt i fizyczna obecność, ale relacje na odległość też mają swoją wartość. A i spotkania z kimś, kto na co dzień jest daleko, nie są niemożliwe. Może zaproszą Państwo kolegę do siebie na kilka dni w wakacje? Może Państwa syn zechce kiedyś kontynuować naukę za granicą i posiadanie tam przyjaciela mu to ułatwi? Czasem, kiedy zamykają się jedne drzwi, otwierają się inne…

Gabriela Niemczynowicz-Szkopek, Tabu a świat niedorosłego odbiorcy. Rozmowa z dziećmi o cierpieniu, śmierci i samobójstwie na podstawie wybranych przykładów współczesnej literatury dziecięcej [w:] Autodestrukcja. Sytuacje graniczne we współczesnej kulturze, Wydział Artes Liberales UW, Warszawa 2020, s. 194-219.