Rewizja i walidacja Retrospektywnego Kwestionariusza Przemocy Rówieśniczej

Kierownik projektu dr hab. Aleksandra Tłuściak-Deliowska, prof. APS

Konkurs: MINIATURA

Czas trwania: 2025-2026

Streszczenie:

Przemoc rówieśnicza w środowisku szkolnym jest problemem o zasięgu globalnym, który stanowi poważne
wyzwanie dla nauczycieli. Specyficzna jej forma określana mianem „bullyingu” obejmuje celowe i
powtarzające się akty agresji realizowane przez dłuższy czas, z towarzyszącą im nierównowagą sił i może
przybierać formę fizyczną, werbalną lub relacyjną (Olweus, 1993). Wyniki badań dowodzą, że doświadczenie
przemocy rówieśniczej wiąże się z długotrwałymi negatywnymi skutkami, takimi jak problemy psychiczne
(np. lęk, depresja), gorsze zdrowie fizyczne czy niższy status społeczno-ekonomiczny (Arseneault, 2018).
Związek ten jest konsekwentnie potwierdzany w literaturze naukowej (Armitage i in., 2021; Copeland i in.,
2013; Kehusmaa i in., 2022; Wolke i Lereya, 2015). Choć badania longitudinalne są najbardziej odpowiednie
do analizy takich skutków, ich wysokie koszty oraz utrata respondentów ograniczają ich zastosowanie
(Rindfleisch et al., 2008). Alternatywą są badania retrospektywne, które dzięki niższym kosztom i
łatwiejszemu doborowi próby pozwalają na szybsze uzyskanie wyników, jednocześnie stanowiąc wstęp do
pogłębionych analiz podłużnych (Hardt i Rutter, 2004). Co istotne z punktu widzenia wnioskowanego
działania naukowego, dotychczasowe analizy dowodzą, że retrospekcja jest wystarczająco wiarygodna (Hardt
i Rutter, 2004; Rivers, 2001) i odgrywa istotną rolę w rozpoznaniu długoterminowych konsekwencji i
korelatów przemocy rówieśniczej (Green i in., 2018). Wciąż jednak brakuje empirycznie zweryfikowanych
narzędzi retrospektywnych do pomiaru tego zjawiska. Na potrzeby wcześniejszego badania studentów
kierunków pedagogicznych opracowałam „Retrospektywny Kwestionariusz Przemocy Rówieśniczej”,
oceniający częstość doświadczeń przemocy (fizycznej, werbalnej, ukrytej, psychicznej) z perspektywy
świadka, ofiary lub sprawcy. Mimo zadowalających wskaźników rzetelności (Tłuściak-Deliowska, 2015),
ograniczona i jednocześnie specyficzna próba (studenci pedagogiki) i brak szczegółowej analizy
psychometrycznej ograniczają jego zastosowanie. Potrzebę stworzenia takiego narzędzia potwierdza jego
adaptacja zrealizowana w Iranie (Noorazar i in., 2021).

Całkowity koszt projektu: 28 602zł