Stanowisko: adiunkt naukowo-dydaktyczny

Jednostka: Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Klinicznej Dzieci i Młodzieży

Kontakt: hryniew@aps.edu.pl

Kariera naukowa

Stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie psychologii uzyskany w 1979 r. na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Zainteresowania naukowe

Związki między psychologią a sztuką, historia psychologii, szanse i zagrożenia rozwoju psychicznego człowieka w dobie obecnych przemian społeczno-kulturowych, znaczenie dialogu międzypokoleniowego dla kształtowania tożsamości dzieci i młodzieży, dialog pokoleń w języku i językoznawstwie, aktywność twórcza osób niepełnosprawnych, jej znaczenie w procesie radzenia sobie z własną niepełnosprawnością, twórczość jako ich droga rozwoju i szansa życiowa, formy uczestnictwa ludzi niepełnosprawnych w kulturze, kształtowanie twórczej postawy człowieka, badanie dziedzictwa kulturowego, natura ludzka w kontekście ekologii, kształtowanie przestrzeni ludzkiej egzystencji oraz biografistyka ukierunkowana na analizę życia i działalności Marii Grzegorzewskiej pod kątem jej wkładu w rozwój polskiej i europejskiej pedagogiki specjalnej i psychologii XX wieku, oraz osób szczególnie zasłużonych dla kultury i oświaty.

Najważniejsze publikacje

1. Hryniewicka, A. (2023). Tożsamość religijna Janusza Korczaka w kontekście jego życia i dzieła Sam na sam z Bogiem. Modlitwy tych, którzy się nie modlą. Psychologia wychowawcza, 70 (28), 127-144.
2. Hryniewicka, A. (2023). Obraz Marii Grzegorzewskiej w świetle listów i wspomnień współpracowników i słuchaczy PIPS. Biografistyka Pedagogiczna. Akademia Zamojska, 1,  5-15.
3. Hryniewicka, A. (2023). Przejawy i uwarunkowania postawy religijnej Marii Grzegorzewskiej. Roczniki Pedagogiczne KUL, 3, 7-18.
4. Hryniewicka, A. (2023).  Refleksje nad życiem Jerzego Gułkowskiego oraz jego wkładem w rozwój współczesnej filozofii i kultury w Polsce (s. 9-123). W: J. Gułkowski. Trzy wizje paruzji (red. nauk. A. Hryniewicka i A. Górniak). Warszawa: Campidoglio.
5. Hryniewicka, A. (2023). Szkic biograficzny Marii Grzegorzewskiej – patronki roku 2022 w Polsce. Studia Scientifica Facultatis Paedagogicae, Universitas Catholica Ružomberok, 3, 130-138.
6. Hryniewicka, A. (2022). W stronę człowieka… O odwadze twórczego myślenia Marii Grzegorzewskiej”. Warszawa: APS.
7. Hryniewicka, A. (2022). Praca doktorska Marii Grzegorzewskiej w kontekście ówczesnego rozwoju nauk psychologicznych oraz niektórych aspektów jej biografii. Szkoła Specjalna, 1, 5-19.
8. Hryniewicka, A. (1922). Charakterystyka spuścizny Marii Grzegorzewskiej w Muzeum im. Marii Grzegorzewskiej w Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Szkoła Specjalna, 5, 325-335.
9. Hryniewicka, A. (2021). O aktywności twórczej w okresie późnej dorosłości W: J. Porayski-Pomsta. K. Sobolewska (red.). Dialog Pokoleń. Polszczyzna jest zobowiązaniem, a dla niektórych pasją (s. 323-338.). Warszawa: Wydział Polonistyki UW oraz Towarzystwo Kultury Języka Polskiego,
10. Hryniewicka, A. (2020). Zagrożenia rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży w okresie współczesnych przemian społeczno-kulturowych. W: E. Wierzbicka-Piotrowska (red.). Język zwierciadłem kultury. (s. 205-220). Warszawa: Elipsa.
11. Hryniewicka, A. (2018). Walka o polską szkołę u progu pierwszej wojny światowej. W: E. Wierzbicka – Piotrowska (red.). Dialog pokoleń w języku i językoznawstwie. (s. 56-74). Warszawa: Wydział Polonistyki UW.
12. Hryniewicka, A. (2018). Pojęcie powołania w dawnym i obecnym rozumieniu. W: E. Wierzbicka – Piotrowska (red.). Dialog pokoleń w języku i językoznawstwie. (s. 262-273). Warszawa: Wydział Polonistyki UW.
13. Hryniewicka, A. (2017). Psychologiczne przyczyny i konsekwencja braku dialogu międzypokoleniowego. W: E. Wierzbicka – Piotrowska (red.). Dialog pokoleń 3. (s. 21-34). Warszawa: Towarzystwo Kultury Języka oraz Wydział Polonistyki UW.
14. Hryniewicka, A. (2016). Przemiany tożsamości kulturowej pod wpływem zmian zachodzących we współczesnym świecie. W: E. Wierzbickiej – Piotrowskiej (red.). Dialog pokoleń 2. (s. 49-60). Warszawa: Towarzystwo Kultury Języka oraz Wydział Polonistyki UW.
15. Hryniewicka, A. (2015). Szkolnictwo wyższe w latach II wojny światowej ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i jego pracowników. Część II, III, IV. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 2, 25-39;  3, 33–51;  4, 17–32.
16. Hryniewicka. A. (2015). Przemiany tożsamości kulturowej mieszkańców wsi. W: Wierzbicka-Piotrowska E. Dialog pokoleń. (s. 243-252). Warszawa: Towarzystwo Kultury Języka oraz Wydział Polonistyki UW.
17. Hryniewicka, A. (2014). Czasopismo „Szkoła Specjalna” – powstanie – działalność – perspektywy. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 4, 127-142.
18. Hryniewicka, A. (2014). Maria Grzegorzewska – psychologia wobec niepełnosprawności. W: S. Volkmann-Rau, H. E. Luck (red.). Najwybitniejsze kobiety w psychologii XX wieku. (s. 341-362). Gdańsk: GWP.
19. Hryniewicka, A. (2013). XX - wieczne wzorce pedagogiczne: Maria Grzegorzewska i Janina Doroszewska. (s. 25-65). W: Studia Gwaroznawcze. Łomżyńskie Wyd. Naukowe im. Wagów.
20. Hryniewicka, A. (2012). Historia APS z perspektywy pracownika Instytutu Psychologii Stosowanej. W: H. Markiewicz, K. Poznański, J. Kulbak (red.). Sami Tworzyliśmy tę historię. Księga pamiątkowa z okazji 90 rocznicy powstania Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie (1922-2012). (s. 199-215). Warszawa: APS
21. Hryniewicka, A. (2010). Zagrożenie samobójstwem w okresie starości. Człowiek –Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 2, 17-29.
22. Hryniewicka A. (2007). O nowej tendencji w ujmowaniu problematyki niepełnosprawności i rehabilitacji. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 1, 35-57.
23. Hryniewicka, A. (2006). Problematyka oceny efektywności radzenia sobie w sytuacji stresowej. Edukacja, 1, 40-48.
24. Hryniewicka, A. (2002). Proces przystosowania się do krytycznych wydarzeń życiowych. Medycyna, Dydaktyka i Wychowanie, 3-4,  59–70.
25. Hryniewicka, A. (2000). O kształtowaniu twórczej postawy człowieka. W: B. Bartnicka, B. Falińska, A. Kowalska, H. Sędziak (red.). Polszczyzna Mazowsza i Podlasie. Badanie dziedzictwa kulturowego. (s. 99-102) Łomża: Wyd. Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów.
26. Hryniewicka, A. (2000). Integracyjna funkcja sztuki. W: G. Walczak (red.). Integracja – zmierzch szkolnictwa specjalnego? (s. 144-156). Warszawa: Wyd. Polskiego Towarzystwa Pedagogiki Specjalnej.
27. Hryniewicka, A. (2000). Psychospołeczny kontekst uprawiania sztuki przez osoby niepełnosprawne. Medycyna, Dydaktyka i Wychowanie, 3-4,  70-76.
28. Hryniewicka, A. (2000). Rola sztuki w przełamywaniu tabu związanego z niepełnosprawnością. Roczniki Pedagogiki Specjalnej. Warszawa  Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej, 11, 22-28.
29. Hryniewicka, A. (1999). Rola aktywności twórczej w procesie radzenia sobie z własną niepełnosprawnością. W: K. J. Zabłocki (red.). Dziecko niepełnosprawne, jego rodzina i edukacja. (s. 214-226). Warszawa: Wyd. Akademickie Żak.
30. Hryniewicka, A. (1997). Próba oceny efektywności radzenia sobie ze stresem u niepełnosprawnych twórców. W: J. Rola (red.). Twórcza obecność niepełnosprawnych. (s. 25-28). Warszawa: WSPS.
31. Hryniewicka, A. (1997). Psychologiczne, społeczne i fizjologiczne konsekwencje niepełnosprawności. Medycyna, Dydaktyka i Wychowanie, 1-2, 93-106.
32. Hryniewicka, A. (1996). Czynny udział rodziców usprawnianiu dziecka niepełnosprawnego. Medycyna, Dydaktyka i Wychowanie, 1-3,  87-95.
33. Hryniewicka, A. (1995). Psychologiczne podstawy profilaktyki i leczenia chorób rozwijających się w wyniku zmniejszenia odporności organizmu. Medycyna, Dydaktyka i Wychowanie, 3-4, 202-214.
34. Hryniewicka, A. (1992). Naturalna przestrzeń sztuki. Plastyka i Wychowanie, 3, 4-12.
35. Hryniewicka, A. (1991). Znaczenie sportu i sztuki w kształtowaniu osobowości człowieka. Wychowanie Fizyczne i Sport, 3, 53-63.
36. Hryniewicka, A. (1991). O potrzebie porządku. Plastyka i Wychowanie, 2, 76-84.
37. Hryniewicka, A. (1990). Rozumienie symbolicznej warstwy dzieła sztuki. Plastyka w Szkole, 2-3, 75-78.
38. Hryniewicka, A. (1988). Habitat – pytania czy odpowiedzi. Design – Wiadomości Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, 1, 20-25.
39. Hryniewicka, A. (1987). Integracja osobowości a zdolność do działań twórczych. Plastyka w Szkole, 2, 71-78.

Szczegółowe informacje nt. pozostałych publikacji patrz baza wiedzy: https://orcid.org/0000-0001-5905-1839

Projekty badawcze

Rola aktywności twórczej w procesie radzenia sobie z własną niepełnosprawnością.  Efektywność radzenia sobie ze stresem przez niepełnosprawnych twórców. Uwarunkowania procesu radzenia sobie ze stresem wynikającym z nabytej dysfunkcji narządu ruchu. Uprawianie twórczości artystycznej, a proces radzenia sobie ze stresem u osób niepełnosprawne ruchowo w okresie starości. Wkład Marii Grzegorzewskiej w rozwój polskiej i europejskiej pedagogiki specjalnej i psychologii XX wieku oraz zasługi jej współpracowników dla kultury i oświaty. Współudział w interdyscyplinarnych badaniach kulturoznawczych poświęconych dziedzictwu kulturowemu Podlasia i Suwalszczyzny, zorganizowanych przez Zarząd Główny Towarzystwo Kultury Języka Polskiego oraz Wydział Polonistyki UW.

Pełnione ważne funkcje

Członek Rady Redakcyjnej publikacji pt: Dialog pokoleń, wydanej od 2015 pod redakcją prof. B. Falińskiej przez Towarzystwo Kultury Języka; recenzent dla „Psychologii Wychowawczej”; w r.a. 2012/13 – opiekun praktyk asystenckich pedagogiczno-korekcyjnych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych dla studentów niestacjonarnych II stopnia na kierunku pedagogika o specjal. pedagogika korekcyjna, w latach 2016-2020 – opiekun praktyk studenckich dla IV roku jednolitych studiów niestacjonarnych na kierunku psychologia o specjalności psychologia kliniczna; od wielu lat – uczelniany koordynator kilku programów nauczania z zakresu psychologii klinicznej i psychopatologii rozwoju; od r.a. 2020/21 – członek Senackiej Kapituły Medalu Marii Grzegorzewskiej; od  r.a. 2021/22 roku – członek Komitetu Organizacyjnego Obchodów Jubileuszu 100-lecia APS, opiekun merytoryczny stacjonarnego, wirtualnego i interaktywnego Muzeum Marii Grzegorzewskiej i APS oraz jego przewodnik.

Hobby i zainteresowania pozanaukowe

historia XX wieku, sztuka, literatura faktu, film