Granice przemocy okołofutbolowej: eksploracja i wyjaśnienie jej codziennych wymiarów

Kierownik projektu dr hab. Mateusz Grodecki, prof. APS

Konkurs: Sonata

Czas trwania: 2024 - 2027

Streszczenie:

Zjawisko przemocy okołofutbolowej odnosi się do szerokiego spektrum agresywnych
zachowań związanych z meczami piłki nożnej oraz z kulturą futbolu. Najwięcej badań poświęconych
tej problematyce doczekała się jej szczególna forma jaką jest agresja fizyczna kibiców piłkarskich. W
tym aspekcie eksplorowano przede wszystkim emocjonalne i spontaniczne akty przemocy wobec
piłkarzy, sędziów czy przedstawicieli klubów, które miały miejsce podczas meczów piłkarskich oraz,
przede wszystkim, bardziej zorganizowaną formę tej przemocy jaką jest subkultura chuliganów
piłkarskich, tj. grup kibiców angażujących się w międzygrupową rywalizację opartą o przemoc fizyczną,
której celem jest uzyskanie symbolicznej hegemoni własnej grupy nad innymi.
W rzeczywistości jednak, fizyczna forma przemocy okołofutbolowej nie ogranicza się
wyłącznie do tych dwóch wymiarów. Jej zasięg jest znacznie szerszy. W niektórych krajach, w tym w
Polsce, niebezpieczne jest noszenie barw (koszulek, szalików itp.) innego klubu niż lokalny w miejscach
publicznych, gdyż może się to spotkać z agresywną odpowiedzią lokalnych kibiców. Co więcej,
przemoc okołofutbolowa dotyka również akademii piłkarskich i młodych piłkarzy w nich trenujących.
Istnieją doniesienia medialne pokazujące, że młodzi piłkarze i ich rodzice są zastraszani przez
rówieśników i chuliganów piłkarskich wspierających lokalnych rywali. Badania z ostatnich lat pokazują
również, że przemoc okołofutbolowa jest widoczna pośrednio również w postawach kibiców w formie
uprzedzeń i wrogości wobec kibiców innych drużyn.
Powyższe przykłady pokazują wyraźne, że przemoc okołofutbolowa nie ogranicza się
wyłącznie do meczów piłki nożnej. Przenika również do codziennego życia. Zadaniem tego projektu
jest eksploracja oraz wyjaśnienie tego zjawiska. Po pierwsze, w projekcie (1) zostaną zidentyfikowane
oraz scharakteryzowane codzienne wymiary przemocy okołofutbolowej. Po drugie (2) zbadane zostanie
w jaki sposób przemoc okołofutbolowa osiąga status ‘uzasadnionej przemocy’ w grupach kibiców, tj.
„pożądanej, uzasadnionej lub zgodnej z regułami lub normami społeczeństwa lub konkretnej grupy
społecznej”.
1 Po trzecie w końcu, wyniki projektu pozwolą odpowiedzieć na pytanie (3) czy, a jeśli tak
to w jaki sposób, poziom postrzegania danego klubu piłkarskiego jako rywala, pozwala przewidzieć
(3.1) poziom uprzedzeń wobec jego kibiców, (3.2) poziom pasywnej akceptacji fizycznej oraz werbalnej
przemocy wobec tej grupy oraz (3.3) poziom gotowości do zaangażowania się w przemoc z kibicami
tej drużyny. 

Całkowity koszt projektu: 591 174zł