Badania podłużne tendencji prospołecznych w późnym okresie pandemii COVID-19: między dobrem własnym a dobrem innych oraz nastawieniem na teraźniejszość i przyszłość

Kierownik projektu mgr Iwona Nowakowska

Konkurs: Preludium 20

Czas trwania: 2021-2023

Streszczenie:

Zachowania prospołeczne, czyli działania, które mają na celu dobro innych, są bardzo ważne dla funkcjonowania grup społecznych i szerzej – zdrowego społeczeństwa. W czasie pandemii COVID19 restrykcje ograniczyły kontakty społeczne, co miało także wpływ na to, jak ludzie mogli wyrażać swoją prospołeczność. Z jednej strony, ograniczenie kontaktu z innymi spowodowało, że ludzie mieli mniej okazji, aby zachowywać się prospołecznie. Z drugiej strony, ze względu na trudności spowodowane pandemią i restrykcjami, powstawały inicjatywy samopomocowe, na przykład grupy na Facebooku, które zrzeszały ludzi potrzebujących i oferujących wsparcie. Trwające szczepienia przeciw COVID-19 w Polsce dają nadzieję na powrót do „normalności” – stacjonarnej nauki, pracy, a także nieograniczonych kontaktów społecznych. Istotne jest więc monitorowanie, w jaki sposób ludzie wyrażają swoją prospołeczność na różnych etapach późnego okresu pandemii, kiedy coraz więcej osób będzie zaszczepionych, a restrykcje będą stopniowo zmieniane. W naszych badaniach pod hasłem „prospołeczności” badane będą intencje, by przekazywać pieniądze na cele charytatywne, intencje, by angażować się w wolontariat/nieodpłatnie poświęcać czas na pomoc innym, oraz faktyczne zaangażowanie w te działania. Działania te będą dodatkowo zróżnicowane pod względem bliskości wobec danej osobie (czyli – działania na rzecz społeczności lokalnej czy osób z sąsiedztwa jako bliskie, działania na rzecz celów ogólnych lub globalnych jako dalsze).

Cykl składa się z dwóch badań, oba z nich będą zrealizowane w tym samym czasie, dwukrotnie, w odstępie roku. W drugim pomiarze będą brały udział te same osoby, co w pierwszym pomiarze danego badania (metoda podłużna). Pierwsze badanie ma charakter kwestionariuszowy i zostanie przeprowadzone w wyspecjalizowanym panelu badawczym (liczba osób badanych w pierwszym pomiarze = 800). Użyte zostaną sprawdzone i opisane w literaturze przedmiotu kwestionariusze psychologiczne oraz pytania dotyczące intencji i zachowań prospołecznych. Drugie badanie również ma charakter kwestionariuszowy, ale będzie polegać na dwutygodniowym, codziennym pomiarze intencji i zachowań prospołecznych i czynników je przewidujących na poziomie stanu (liczba osób badanych w pierwszym pomiarze = 150). Przykładowo, badani będą pytani o to, jak danego dnia myślą o sobie, jak się czują (dobrostan psychiczny), jak współodczuwają z innymi, na ile są w stanie przyjąć perspektywę innych (empatia), jak postrzegają danego dnia wsparcie społeczne, które otrzymują, jakie wsparcie otrzymali danego dnia od innych (wsparcie społeczne), czy danego dnia jest dla nich ważne to co „tu i teraz”, czy są skupieni na przyszłości (perspektywy czasowe). W obu badaniach kontrolowane będą cechy demograficzne. Efektem projektu będzie poznanie czynników przewidujących i różnicujących formy pomagania innym. Dzięki pomiarom prowadzonym wśród tych samych osób w różnych punktach czasowych dowiemy się, czy posiadanie pewnych cech jest przyczyną chęci pomagania (i do jakiego typu pomagania). Na podstawie uzyskanych danych planujemy przygotowanie artykułu/ów naukowego/ych oraz upowszechnianie wyników na konferencjach naukowych.