Opis:

Podjęcie przez autorkę problematyki społecznej i edukacyjnej integracji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi znajduje głębokie uzasadnienie we współczesnym dyskursie naukowym […] Autorka łączy „kategorie myślenia o niepełnosprawności” ze sposobami ich „cementowania w praktykach społecznych”. Na warsztat bierze problematykę prawnych podstaw organizacji kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ale rozpatruje je w świetle paradygmatów pedagogicznych i próbuje odczytać humanistyczne sensy i „działania” prawnych rozporządzeń w codziennej praktyce edukacyjnej […] Za inspirację dla projektowania przemian procesu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi dr Agnieszka Olechowska przyjmuje „rozwijaną w studiach socjolingwistycznych i postkolonialnych teorię «trzeciej przeStrzeni wypowiedzenia» (Fanon, Said, Bhabha), zwaną w uproszczeniu teorią «trzeciej przestrzeni»”. W teorii tej dostrzega szansę na krytyczne naruszenie funkcjonujących opozycji tradycyjnego dyskursu pedagogicznego i dyskursu humanistycznego, i wyłonienie nowej przestrzeni stanowiącej szczególną formę porozumienia między pierwotnymi dychotomiami, co może być ważnym krokiem w urzeczywistnianiu idei emancypacji, podmiotowości i autonomii wszystkich uczestniczących w niej podmiotów edukacyjnych.

Prof. dr hab. Józefa Bałachowicz

Docenić należy reformatorski charakter pracy przy zachowaniu szacunku wobec dorobku pedagogiki specjalnej, zmagającej się z konsekwencjami przemian w obrębie paradygmatów badawczych, jak również współzależnych przeobrażeń modeli niepełnosprawności i kształcenia specjalnego. Krytyczna analiza wybranego obszaru urzędowego dyskursu pedagogicznego trafnie została wywiedziona z założenia, że terminologia pedagogiki specjalnej (w jej diachronicznym i synchronicznym wymiarze) odzwierciedla społeczne i naukowe tendencje, uwikłane w zarówno w intencjonalne, jak i niezamierzone procesy nazywania (diagnozowania), uogólniania (homogenizowania), naznaczania (stygmatyzowania), segregowania i włączania (maksymalnego integrowania), ale także marginalizowania i wykluczania. Język urzędowy aktów prawnych należy zatem uznać za swoisty przejaw aktualnego sposobu rozumienia zjawisk i relacji społecznych, z jednoczesnym odnotowaniem wyjątkowej sity sprawczej prawa w ujęciu ogólnym i sprowadzonym do treści wybranego, pojedynczego przepisu. Podjęte w monografii analizy wieńczy w pełni uzasadnione stwierdzenie autorki, że „urzędowy dyskurs pedagogiczny posiada znaczącą moc współkształtowania «świata życia» uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (np. poprzez oddziaływanie stosowanej w nim terminologii, wyspecjalizowanych dyskursów indywidualnych nauczycieli)” (s. 122).

Dr hab., prof. US Marcin Wlazło