Przedstawiamy sylwetkę laureata doktoratu honorowego Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej przyznanego w 2011 roku.

Prof. dr hab. n. med. dr h.c. multi Henryk Skarżyński światowej sławy otochirurg i specjalista z otorynolaryngologii, audiologii, foniatrii i otolaryngologii dziecięcej. Od 1996 r. dyrektor resortowego Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu. Od 1994 r. Specjalista Krajowy ds. Audiologii, a następnie Konsultant Krajowy w dziedzinie Audiologii i Foniatrii, od 2011 r. Konsultant Krajowy w dziedzinie Otorynolaryngologii. Pierwszy w Polsce wszczepił implanty: ślimakowe (1992), na przewodnictwo kostne u dzieci (1997), do pnia mózgu (1998), ucha środkowego (2003). Praktycznie wdrożył w Polsce prawie wszystkie systemy wszczepialne poprawiające słuch. Był także pionierem tych rozwiązań w Europie i świecie.

Wśród jego dokonań znajduje się zapoczątkowanie, w 1997 r., pierwszego w świecie programu leczenia częściowej głuchoty i zachowania przedoperacyjnych resztek słuchowych. W 2002 r. zoperował pierwszego w świecie pacjenta dorosłego z klasyczną częściową głuchotą, a w 2004 r. pierwsze w świecie dziecko z takim typem niedosłuchu. Uważana za jego specjalność metoda chirurgiczna, znana jako „metoda Skarżyńskiego”, do której opracował nową elektrodę i procedurę chirurgiczną, została wdrożona w kilkudziesięciu światowych ośrodkach. W konsekwencji pozwoliło to od roku 2014 na znaczne rozszerzenie wcześniejszych wskazań do leczenia z użyciem różnych implantów oraz zidentyfikowania nowych, liczących dziesiątki milionów grup docelowych pacjentów zwłaszcza w wieku senioralnym. Dzięki temu uzyskał pierwsze w świecie wyniki po połączeniu słuchu naturalnego i elektrycznego uzyskanego za pośrednictwem implantu u dzieci i dorosłych.

Wraz z doc. M. Góralówną, jako pierwsi w Polsce, rozpoczęli badania przesiewowe pod kątem wczesnego wykrywania wad słuchu u noworodków i niemowląt (1993). W latach 1995-98 kierował pierwszym w Polsce programem w tym zakresie zleconym przez Ministra Zdrowia, który pozwolił na opracowanie programu badań przesiewowych u noworodków i dał największy wkład w opracowanie Europejskiego Konsensusu Naukowego w Mediolanie (1998). Następnie wraz z zespołem IFPS realizował badania przesiewowe u dzieci szkolnych – w Polsce (od 1999) i na 4 kontynentach (od 2012). W 1997 r. zapoczątkował pierwszy w świecie program leczenia głębokiego niedosłuchu, zachowania resztek słuchowych i struktury ucha wewnętrznego, których pierwsze w świecie wyniki przedstawił na konferencji europejskiej w Antwerpii i kongresie europejskim EUFOS w Berlinie (2000).

Ponadto wprowadził ponad 150 nowych rozwiązań klinicznych co przyczyniło się do rozwoju dziedziny implantów słuchowych, otochirurgii i audiologii w Polsce i na świecie. Inicjator i organizator utworzenia drugiego w Europie ośrodka „Cochlear Center” – centrum implantów ślimakowych (1993), resortowego Instytutu Fizjologii i Patologii Słychu (1996), inicjator i organizator wybudowania Światowego Centrum Słuchu (2003 – pierwsza część; 2012 – druga część). Dzięki prawie trzem dekadom Jego działań polscy pacjenci mają dostęp do najnowszych technologii jako pierwsi lub jedni z pierwszych w świecie. Od ponad 25 lat on sam, a od 18 lat wraz z całym zespołem wykonują najwięcej w świecie operacji poprawiających słuch. Jest też autorem lub współautorem 18 patentów krajowych i zagranicznych.

Jest autorem i współautorem ponad 4500 różnych publikacji naukowych, ponad 4000 wystąpień kongresowych i zjazdowych, 68 monografii naukowych i popularnonaukowych. Prowadzi rozległą działalność edukacyjną dla studentów i lekarzy z kraju i z zagranicy. Przeprowadził pokazowe operacje dla ponad 5200 tysięcy profesorów, ordynatorów i innych specjalistów podczas 61 międzynarodowych warsztatów otochirurgicznych „Window Approach Workshop” oraz konferencji i kongresów kontynentalnych i światowych organizowanych w Kajetanach i Warszawie. Pokazowe operacje przeprowadzał w kilkunastu krajach w Azji, Ameryce Pd. i Europie. Łącznie wykonał ich ponad 1300. Był Prezydentem 2 kongresów kontynentalnych i 4 kongresów światowych, z których dwa odbyły się po raz pierwszy w Europie.

Jest Profesorem Honorowym Uniwersytetu w Provo, USA (1998), doktorem honoris causa Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (2011), Uniwersytetu Warszawskiego (2012), Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (2014), a także Profesorem Honorowym State Medical and Pharmaceutical University Nicolae Testemitanu w Kiszyniowie w Mołdawii (2013), oraz Honorowym Profesorem Narodowego Centrum Matki i Dziecka w Biszkeku w Kirgistanie (2016).

Jest członkiem 22 najważniejszych krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych – Członkiem Korespondentem PAN, Przewodniczącym Komitetu Nauk Klinicznych PAN (2007-2020), a obecnie Wiceprzewodniczącym tego Komitetu, Członek Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk, Honorowym Członkiem Polskiego i Słowackiego Towarzystwa Otolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi, Naddunajskiego Stowarzyszenia Otorynolaryngologów, Chirurgów Głowy i Szyi oraz Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. Pierwszy w historii Polak przyjęty do Amerykańskiego Towarzystwa Otologów (American Otological Society) oraz Neurootologów (American Neurotology Society), Członek CORLAS, POLITZER, ISA, IAO, EAONO i EFAS. Członek: Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych (2012-2020), Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia (2006-2020), a od 2020 członek Rady Ekspertów przy Rzeczniku Praw Pacjenta. Wiceprzewodniczący Rady Głównej Instytutów Badawczych (od 2013). Były Przewodniczący Rady Uczelni Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej (2019-2020) a od 2021 r. Przewodniczący Rady Uczelni Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Członek Rady Programowej Centrum Studiów Zaawansowanych Politechniki Warszawskiej (kadencje: 2016-2020, 2021-2024).

Członek Komitetu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN (od 2020), Prezydent Fundacji „Akademia Polskiego Sukcesu”, Przewodniczący Rady Fundacji „Pro Polonia” (od 2020), Przewodniczący Rady Programowej Kongresu „Zdrowie Polaków” (od 2019), członek Rady Naukowej Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher (od 2018), w latach 2016–2020 Członek Rady ds. Polityki Senioralnej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Członek Rady Naukowej Głównej Biblioteki Lekarskiej im. Stanisława Konopki (od 2016), Członek Rady Honorowej Fundacji JESTEM OPTYMISTĄ (od 2016), Członek Naczelnej Rady Lekarskiej (2010–2013), członek Rady Naukowej Fundacji Orange (od 2006), Członek Rady Programowej Polskiego Towarzystwa Audioprotetyków (od 2002), Członek Rady Wydziału Wokalnego Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina (2002–2018), Członek Rady Naukowej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego (1999–2002), od 1993 r. Przewodniczący Rady Stowarzyszenia Przyjaciół Osób Niesłyszących i Niedosłyszących „Człowiek – Człowiekowi”, w latach 1989–2000 członek Rady I Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Laureat nagród państwowych – Prezydenta RP, Premiera RP, Ministrów: Zdrowia, Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Spraw Zagranicznych, Gospodarki, Edukacji, Rozwoju Regionalnego oraz nagród środowiska medycznego i wielu innych prestiżowych nagród krajowych i zagranicznych. Odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim OOP oraz państwowymi odznaczeniami przyznanymi przez Króla Belgii (dwukrotnie), Prezydentów Gruzji i Ukrainy. Honorowy Obywatel Warszawy. W 25-tą rocznicę odzyskania przez Polskę wolności wygrał powszechny plebiscyt na „Człowieka Wolności” w kategorii „nauka”. W roku 2018 został odznaczony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości oraz przez Prezesa Rady Ministrów medalem i dyplomem „100-lecia Odzyskania Niepodległości”. W roku 2019 został nagrodzony Godłem Promocyjnym Orła Białego oraz odznaczony przez Prezesa Rady Ministrów odznaką honorową „Za Zasługi dla Wynalazczości”. W roku 2021 został nagrodzony m.in.: Orłem stulecia Rzeczpospolitej, nagrodą „Wizjoner zdrowia” od tygodnika „Do Rzeczy”, wyróżnieniem w plebiscycie „Newsweeka”: 20 ludzi XX-lecia, Szmaragdem Welconomy oraz Indywidualną Nagrodą Gospodarczą Prezydenta RP.

Wszczepienie implantów leczących całkowitą i częściową głuchotę przez prof. H. Skarżyńskiego zostało także uznane w plebiscycie „Nauka to wolność”, zorganizowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego za najważniejsze naukowe wydarzenie ostatnich 25 lat. W roku 2019 Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA) wyróżniła „Metodę Skarżyńskiego – polską szkołę w leczeniu częściowej głuchoty” jako jedno z 34. osiągnięć promujących polską naukę na świecie.

Prof. H. Skarżyński był odznaczony przez różne środowiska m.in.: nadanym przez Papieża Franciszka Medalem Papieskim „Pro Ecclesia et Pontifice”, „Medalem Prymasowskim” przyznanym przez JE Ks. Abp Wojciecha Polaka Prymasa Polski oraz Medalem „Za zasługi dla Archidiecezji Warszawskiej” przyznanym przez JE Kardynała Kazimierza Nycza. Został też nagrodzony przez międzynarodowe kapituły „Orderem Uśmiechu” i Medalem „ECCE HOMO”. Od 2001 r. prof. H. Skarżyński nieprzerwanie znajduje się wśród 100 najbardziej wpływowych osób w polskiej medycynie i służbie zdrowia w rankingu czasopisma „Puls Medycyny”: w pierwszej dziesiątce znalazł się 13 razy, na pierwszym miejscu – dwa razy, na drugim – cztery razy. Ponadto prof. H. Skarżyński otrzymał od polskiego środowiska technicznego tytuł Złotego i Honorowego Inżyniera. Wśród około 400 nagród przyznanych przez różne środowiska są: Buława Biznesu przyznana przez Polsko – Ukraińską Izbę Gospodarczą, Specjalna Perła Honorowa przyznana przez redakcję Polish Marketu, tytuł „Wybitnego Polaka” przyznany przez Kapitułę Konkursu „Teraz Polska”, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Medal Senatu RP, Medal im. M. Kopernika przyznany przez Prezydium PAN, Medal im. prof. Jana Nielubowicza Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie, tytuł „Benevolenti” za wspieranie inicjatyw pro społecznych Fundacji Pro Seniore, Medal im. Tytusa Chałubińskiego, Odznaka „Bene Meritus, „LAUDABILIS” – odznaczenia przyznane przez Okręgową Radę Lekarską i tytuł „Godny zaufania” za szczególne zasługi na rzecz Samorządu Lekarskiego, Medal Gloria Medicinae oraz członkostwo honorowe nadane za wybitne zasługi dla medycyny przez Polskie Towarzystwo Lekarskie, statuetka Telewizyjnej Akademii Wiktorów w kategorii Osobowość Nauki i Kultury, Honorowy Oskar Polskiego Biznesu – 20-lecia, główna nagroda na „21st Century Achievement Award Winners” w kategorii opieki zdrowotnej za System Zdalnego Telemedycznego Fittingu i Telerehabilitacji” w Waszyngtonie, zapewniającego stałą, zdalną opiekę nad pacjentami z implantami słuchowymi, nagroda Specjalna oraz Medal im. Prof. Zbigniewa Religi przyznany przez Fundację Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”. Za zasługi i współpracę odznaczony medalami przez Uniwersytet Warszawski, SGGW, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Politechnikę Gdańską oraz Warszawską, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

W imieniu polskiej nauki i medycyny podjął się z zespołem organizacji badań przesiewowych w ponad 20 krajach Azji, Europy, Afryki i Ameryki Pd.

W roku 2012 otrzymał wraz z zespołem Złoty Medal i główną nagrodę Prix Galien, w jednym z najbardziej znaczących konkursów na świecie, nagradzającym blisko pół wieku innowacyjne i najbardziej przełomowe osiągnięcia farmacji, medycyny i szeroko rozumianej ochrony zdrowia w Monte Carlo. W 2016 r. naukowe środowisko międzynarodowe, podczas XIV Międzynarodowej Konferencji Implantów Ślimakowych i Innych Technologii Wszczepialnych (CI2016) w Toronto przyznało prof. Henrykowi Skarżyńskiemu, jako jednemu z 4 naukowców ze świata, najwyższe wyróżnienie społeczności międzynarodowej za nadzwyczajny wkład w rozwój nauki i medycyny oraz zapewnienie optymalnych możliwości komunikacji międzyludzkiej współczesnych społeczeństw.

Inicjator i pomysłodawca największego projektu profilaktycznego – Wielospecjalistycznego Programu Przeciwdziałania Chorobom Cywilizacyjnym i Wsparcia Zdrowia Polaków „Po Pierwsze Zdrowie”, który realizuje od 2016 r. W 2011 r. był głównym inicjatorem podpisania w Warszawie europejskich Konsensusów Naukowych dot. wykrywania zaburzeń słuchu, wzroku i mowy, co zostało potwierdzone przyjęciem tej propozycji przez Radę Europy w postaci „Konkluzji Rady UE nt. wczesnego wykrywania i leczenia zaburzeń komunikacyjnych u dzieci, z uwzględnieniem zastosowania narzędzi e-zdrowia i innowacyjnych rozwiązań”.

Największym osiągnięciem w działalności naukowej, klinicznej i dydaktycznej było przygotowanie koncepcji, wybudowanie i uruchomienie Światowego Centrum Słuchu – największego w świecie ośrodka naukowego i klinicznego, w którym jego zespół od blisko 20 lat wykonuje najwięcej w świecie operacji poprawiających słuch. On sam wykonał ich ponad 215 tys.

Od 2015 roku organizuje Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Dzieci Młodzieży i Dorosłych z Zaburzeniami Słuchu „Ślimakowe Rytmy” i z jego finalistami brał udział w 2018 i 2019 w specjalnych sesjach Parlamentu Europejskiego.

W roku 2017 był producentem filmu dokumentalnego „Moja Sonata Księżycowa”.

W roku 2019, na scenie Warszawskiej Opery Kameralnej, zostały przedstawione w Musicalu „Przerwana Cisza” losy Jego pacjentów, bohaterów, w części granych przez nich samach. Jest autorem libretta do tego musicalu. Aktualnie przygotowuje dwa scenariusze filmowe dot. problemów komunikacji międzyludzkiej we współczesnym społeczeństwie.

Prof. Henryk Skarżyński jest także autorem powieści filmowej pt.: „Powrót Beethovena”, w której przez pryzmat tragedii znanego kompozytora i pianisty pokazane są osiągnięcia artystyczne jego pacjentów w Światowym Centrum Słuchu i innych miejscach oraz osiągnięcia programu leczenia głuchoty w Polsce.

Dostrzegając i doceniając ogromne znacznie aktywności i dokonań Pana Profesora Henryka Skarżyńskiego Senat Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, postanowił – w roku 2011 - uhonorować Pana Profesora tytułem doktora honoris causa naszej Uczelni.