Cele i zadania systemu jakości:
Zasadniczym celem Wewnętrznego Systemu Jakości jest zapewnianie i systematyczne podnoszenie jakości kształcenia akademickiego, rozumianego w łączności z procesem badań naukowych oraz rozwijanie kultury jakości pośród i poprzez wszystkich członków społeczności akademickiej.
Jakość kształcenia rozumiana (i oceniana) jest w kategoriach poziomu efektów kształcenia oraz w kategoriach standardów jakości, uznanych za sprzyjające osiąganiu oczekiwanych rezultatów (tj. wysokich efektów kształcenia).
Wewnętrzny System Jakości (dalej: WSJ) stanowi strukturę realizacji polityki jakości, czyli opracowywania strategii i procedur jakości oraz ocenę przebiegu ich realizacji.
W prezentowanym tu rozumieniu – systemu działań, wskazuje na potrzebę zarówno ewaluacji osiąganych efektów kształcenia jak też ewaluacji standardów procesu kształcenia i monitorowania ich realizacji w obszarach i działaniach uznanych za kluczowe dla jakości kształcenia.
System działań ewaluacyjnych powinien podejmować te zadania w obydwu wymiarach: ewaluacji efektów i standardów jakości (patrz: wykres: Schemat Wewnętrznego Systemu Jakości Kształcenia w aspekcie podejmowanych działań).
Zadania systemu działań ewaluacyjnych: Badanie efektów kształcenia:
Ewaluacja osiąganych efektów kształcenia, dokonywana w ramach działania WSJ, obejmuje efekty uzyskane przez studentów i poddane ocenie w sytuacjach procesu kształcenia na uczelni oraz efekty weryfikowane w sytuacjach pozauczelnianych, związanych z realizacją zadań zawodowych podczas praktyk i sytuacją absolwentów na rynku pracy.
Do zadań w obszarze efektów należy zebranie danych i ich analiza oraz – na podstawie tychże - wyprowadzenie wniosków i planów działań, optymalizujących jakość efektów kształcenia.
Uszczegółowiając:
Zebranie danych na temat:
-terminowości kończenia studiów i kolejnych etapów kształcenia
-uzyskiwanych średnich ocen z całości studiów i egzaminów dyplomowych
-jakości prac dyplomowych oraz zgodności ich tematyki z realizowanym kierunkiem i specjalnością
-przygotowania merytorycznego i metodycznego do praktyk i realizacji zadań zawodowych
-zgodności uzyskanego wykształcenia z zapotrzebowaniem na rynku pracy i możliwościami zatrudnienia w zawodzie.
Analiza i ocena zebranego materiału oraz wypracowanie wskazań i wniosków doskonalących
Opublikowanie wyników oraz wskazań i wniosków oraz poddanie ich pod dyskusję społeczności akademickiej.
Zadania systemu działań ewaluacyjnych: Badanie stopnia realizacji standardów jakości kształcenia:
Doskonalenie jakości kształcenia poprzez dbałość o ustanowienie, utrzymywanie i podnoszenie standardów jakości kształcenia oraz monitorowanie ich realizacji to tworzenie warunków sprzyjających oczekiwanym efektom.
W ramach działania WSDJK - spośród wielu standardów jakie funkcjonują w obszarze działalności APS i pozostają w związku z jakością procesu kształcenia (patrz: Raport System Zarządzania Jakością Kształcenia aktualne dane źródłowe, wyniki badań pilotażowych, propozycje rozwiązań APS, Warszawa 2009) - jako kluczowe wyodrębniono:
a) standard jakości organizacji i warunków procesu kształcenia;
b) standard przygotowania (doboru kadry) i zaangażowania w proces kształcenia nauczycieli akademickich (w ocenie studentów);
c) standard przygotowania (procedury rekrutacji) i zaangażowania w proces kształcenia studentów (w ocenie nauczycieli akademickich);
d) standard jakości warunków rozwoju członków społeczności akademickiej, zaangażowanych w proces kształcenia i relacji społecznych zachodzących pomiędzy nimi;
e) standardy jakości organizacji i realizacji procesu kształcenia w obszarach:
e1) planów i programów studiów
e2) form i metod kształcenia
e3) oceniania efektów kształcenia;
f)standard jakości wdrażanych procedur i działań WSZJK.
Do zadań w obszarze standardów jakości procesu kształcenia i monitorowania ich realizacji należy zebranie danych i ich analiza oraz – na podstawie tychże - wyprowadzenie wniosków i planów działań, optymalizujących jakość warunków kształcenia.
Uszczegółowiając:
Zebranie danych
Ad a) na temat standardów jakości organizacji i warunków procesu kształcenia i ich realizacji w tym:
-warunków lokalowych, sal i ich przystosowania do prowadzonych zajęć
-liczebności grup wykładowych, ćwiczeniowych, seminaryjnych
-dogodności planu zajęć
-wyposażenia wspomagającego proces kształcenia
-dostępu do biblioteki i czytelni oraz zasobów bibliotecznych
-dostępu do infrastruktury informacyjnej
-dostępności i zasad administrowania procesem dydaktycznym i obsługą elektroniczną studentów USOS
Ad b) na temat: przygotowania (doboru kadry) i zaangażowania w proces kształcenia nauczycieli akademickich (w ocenie studentów) w tym:
-doświadczeń naukowych i zawodowych oraz przygotowania do pracy naukowo-dydaktycznej nauczycieli akademickich
-przygotowania i zaangażowania w proces kształcenia nauczycieli akademickich: w aspekcie rozwoju naukowego i ocen dydaktycznych (okresowe oceny nauczycieli akademickich, opinie studentów); w aspekcie doświadczeń i umiejętności dydaktycznych (hospitacje zajęć).
Ad c) na temat: przygotowania (procedury rekrutacji) i zaangażowania w proces kształcenia studentów (w ocenie nauczycieli akademickich) w tym:
-oceny rozmiarów rekrutacji
-potencjału studentów w wymiarach przygotowania merytorycznego do studiowania, kultury osobistej i zaangażowania w proces kształcenia studentów oraz w proces zdobywania doświadczeń związanych z pracą zawodową (opinie nauczycieli akademickich, samoocena studentów)
Ad d1) na temat: standardów jakości poziomu i warunków rozwoju potencjału naukowego kadry i studentów oraz doskonalenia zawodowego pracowników administracji zaangażowanych w proces kształcenia w tym:
-oczekiwanych przez członków społeczności akademickiej warunków, rozwoju naukowego kadry dydaktycznej, rozwoju naukowego - poza procesem kształcenia - studentów, rozwoju zawodowego pracowników administracji
-realnie istniejących warunków rozwoju naukowego kadry dydaktycznej, rozwoju naukowego - poza procesem kształcenia - studentów, rozwoju zawodowego pracowników administracji
Ad d2) na temat: standardów jakości relacji społecznych w tym:
-oczekiwanych przez członków społeczności akademickiej relacji interpersonalnych na poziomie nauczyciele akademiccy – studenci; nauczyciele akademiccy – pracownicy administracji; studenci – pracownicy administracji;
-realnie istniejących relacji interpersonalnych na poziomie nauczyciele akademiccy – studenci; nauczyciele akademiccy – pracownicy administracji; studenci – pracownicy administracji.
Ad e) na temat standardów jakości przygotowywania i realizacji procesu kształcenia w tym:
e1) planów i programów studiów:
* procedur w wymiarze koncepcyjnym (zasad) budowania, zatwierdzania, modyfikowania planów i programów studiów, z oceną uwzględniająca kryteria:
-zgodności planów i programów studiów z obowiązującymi standardami i PRK oraz systemem ECTS
-stopnia nakierowania programów na efekty opisane w sylwetce absolwenta kierunku i specjalności
-odpowiedniości programów do oczekiwań pracodawców;
-uwzględniania indywidualnych zainteresowań studentów i zakresu oferty zajęć fakultatywnych i do wyboru
-elastyczności programów, umożliwiającej realizowanie indywidualnych ścieżek edukacyjnych
-sprzyjania mobilności studentów
* procedur w wymiarze praktycznym - realizacji planów i programów kształcenia, z oceną:
-wartości realizowanych zajęć dokonywaną przez studentów w kontekście ich efektywności dla rozwoju zawodowego i osobistego
-zapewnienia ilości godzin praktycznego przygotowania zawodowego w ramach zajęć warsztatowych, hospitacyjnych, terenowych
-organizacji i przebiegu seminariów dyplomowych
e2) standardów jakości form i metod kształcenia w tym:
-dostosowania form i metod kształcenia do zakładanych efektów kształcenia
-stosowania atrakcyjnych i aktywizujących metod i technik edukacyjnych
e3) standardów jakości zapewniania rzetelnej oceny pracy studentów w tym:
-zasad oceniania studentów
-procedur wglądu do prac egzaminacyjnych i rozstrzygania kwestii spornych (i ich realizacji)
-procedur egzaminów dyplomowych (i ich realizacji)
Ad f) na temat działania WSDJK
-w ocenie środowiska akademickiego
- w świetle autoewaluacji
Analiza i ocena zebranego materiału oraz wypracowanie wskazań i wniosków doskonalących oraz rekomendacji władzom uczelni
Publikowanie/udostępnianie wyników oraz wskazań i wniosków społeczności APS
Poddanie pod dyskusję zaprezentowanego materiału – ewaluacja procedur