Celem konkursu jest pogłębianie i upowszechnianie wiedzy o naturze współczesnego ubóstwa oraz inspirowanie i promowanie nowych metod przezwyciężania tych zjawisk w Polsce poprzez popularyzację szczególnego spojrzenia profesor Elżbiety Tarkowskiej na sytuację osób dotkniętych ubóstwem.

Nagroda jest przyznawana w dwóch kategoriach:
1. autorska (współautorska) praca naukowa z zakresu nauk społecznych o problemach ubóstwa i wynikającego z niego wykluczenia społecznego ogłoszona w roku poprzedzającym przyznanie Nagrody lub rok wcześniej. Praca powinna zostać opublikowana w języku polskim jako recenzowana monografia naukowa, recenzowany artykuł w polskim czasopiśmie naukowym albo rozdział w recenzowanej monografii zbiorowej.
2. autorski (współautorski) materiał prasowy/medialny dotyczący problematyki przezwyciężania ubóstwa i wykluczenia społecznego, opublikowany w prasie, radiu, telewizji lub przez wydawcę internetowego w pierwszym półroczu roku przyznania nagrody lub rok wcześniej.
W każdej z kategorii przyznawana jest jedna nagroda w wysokości 3000 zł.
W celu oceny wniosków złożonych w ramach Konkursu i wyboru laureata w każdej z dwóch kategorii powoływana jest Kapituła Konkursu. W skład Kapituły Konkursu wchodzą: po jednej osobie oddelegowanej do prac w Kapitule przez organizatorów Konkursu, a także syn Profesor Elżbiety Tarkowskiej dr Aleksander Tarkowski oraz przedstawiciel Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego – jednostki specjalizującej się w badaniu problematyki ubóstwa i wykluczenia społecznego. Przewodniczącym Kapituły Konkursu jest jej członek delegowany przez Polskie Towarzystwo Socjologiczne. Z ramienia Instytutu Filozofii i Socjologii APS w Kapitule Konkursu w pierwszych czterech edycjach zasiadał prof. Kazimierz Frieske.
Rozstrzygnięcie Konkursu co roku ogłaszane jest w Międzynarodowym Dniu Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym 17 października podczas sesji popularno-naukowej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.