Wykład otwarty dr hab. Michała Kaczmarczyka, prof. UG

czwartek 18 grudnia 2025, godz. 11:30, sala 3213

CZĘŚĆ I (otwarta dla wszystkich) 11.30-13.00 - wykład,  przerwa
CZĘŚĆ II (tylko dla doktorantów) 13.00-13.45 - warsztat

"Edukacja jako system społeczny w ujęciu Niklasa Luhmanna"

"Wykład stanowi próbę redefinicji przedmiotu badań pedagogicznych stosując kategorie teorii systemów społecznych Niklasa Luhmanna. Głównym celem wystąpienia jest analiza edukacji jako autonomicznego, operacyjnie zamkniętego systemu komunikacji. Kierując się programowym sprzeciwem Luhmanna wobec antropocentryzmu, przedstawię rozróżnienie między systemem społecznym a systemem psychicznym (świadomością), co pozwoli usytuować ucznia w otoczeniu systemu edukacji, a nie w jego centrum. Wykład przybliży mechanizmy autopoiesis systemu oświaty oraz jego funkcję selekcyjną, która zastępuje klasyczne ideały Bildung. Zwrócę szczególną uwagę na koncepcję obserwacji drugiego rzędu jako podstawy Luhmannowskiej diagnozy nowoczesności. Omówię też zjawisko „deficytu technologicznego” – niemożności przyczynowego sterowania procesami psychicznymi uczniów przez komunikację edukacyjną. Całość dopełni omówienie sprzężeń strukturalnych łączących edukację z systemami nauki, gospodarki i polityki.“

Michał Kaczmarczyk – doktor habilitowany, profesor uczelni na Uniwersytecie Gdańskim oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od października 2023 roku pełni funkcję Dyrektora Instytutu Socjologii Uniwersytetu Gdańskiego. Jego zainteresowania naukowe obejmują teorię społeczną, socjologię prawa oraz socjologię kultury. Doświadczenie badawcze zdobywał podczas licznych stypendiów zagranicznych, m.in. na Uniwersytecie Stanowym Nowego Jorku w Buffalo, w Swedish Collegium for Advanced Study w Uppsali, iCourts w Kopenhadze oraz w Max-Weber-Kolleg w Erfurcie. Jest laureatem prestiżowej Nagrody im. Jana Długosza (2020) za najlepszą książkę humanistyczną roku 2019, monografię Aporia wolności. Krytyka teorii społecznej. Do jego najnowszych artykułów należą m.in.: The Myth of Agreement (2025), The Reality of Environment Reimagined: Niklas Luhmann and the New Ecological Paradigm (2025) oraz Civil(-izing) Disobedience: Four Traditions of Examined Contestation (2024). Wkrótce ukaże się jego nowa książka poświęcona problematyce dystopii społecznych