EN
Kolejne dzielnice Warszawy deklarują walkę z depresją
10 października br., w ramach Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, burmistrzowie dzielnic Warszawy podpisali deklarację wspierania działań na rzecz przeciwdziałania depresji. Wydarzenie odbyło się podczas konferencji „Warszawa przeciw depresji”, organizowanej w Centrum Praskim Koneser w Warszawie przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, Alians Przeciw Depresji oraz Biuro Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce (WHO).
Depresja jest chorobą, z którą na całym świecie zmaga się coraz więcej ludzi. W samej tylko Europie, co roku około 40 mln ludzi cierpi na depresję. W Unii Europejskiej około 48 tys. osób rocznie umiera śmiercią samobójczą, z czego ponad połowa cierpiała na depresję. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), w Polsce aż 1,5 mln. osób walczy z depresją. Choroba ta może dotknąć każdego, niezależnie od wieku, płci, wykształcenia czy statusu ekonomicznego. Niestety, coraz częściej dotyczy ona także dzieci i młodzieży. Według danych NFZ, w 2021 r. aż 25,3 tys. dzieci leczonych było z powodu zaburzeń depresyjnych i zaburzeń nastroju. A to tylko zdiagnozowane przypadki. Jednym ze sposobów przeciwdziałania i walki z depresją jest tworzenie tzw. aliansów przeciw depresji – trwałych, „żywych” sieci osób, instytucji i organizacji działających lokalnie, które poprzez efekt synergii mogą skutecznie wspierać osoby doświadczające depresji i zapobiegać zachowaniom samobójczym.
O potrzebie tworzenia oddolnych sieci wsparcia i szerszej edukacji na temat depresji, m.in. w szkołach, rozmawiali uczestnicy konferencji „Warszawa przeciw depresji”, która odbyła się 10 października br.
w Warszawie. Wśród zaproszonych prelegentów i panelistów znaleźli się przedstawiciele Komisji Europejskiej, Światowej Organizacji Zdrowia, Europejskiego Aliansu Przeciw Depresji, Urzędu m.st. Warszawy, Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), Polskiego Towarzystwa Psychiatrii Środowiskowej, Instytutu Psychiatrii i Neurologii i Nastoletniego Azylu. Gośćmi honorowymi konferencji byli burmistrzowie i burmistrzynie dzielnic Warszawy, którzy zgłosili gotowość wspierania w swoich dzielnicach działań na rzecz przeciwdziałania depresji.
Na wstępie konferencji, Bartłomiej Balcerzyk, Kierownik Wydziału Komunikacji Społecznej Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, podkreślił, że ponad 6% populacji Unii Europejskiej choruje na depresję, a co piąty Polak wykazuje jej objawy. Dlatego, jego zdaniem, tak ważne jest, aby szerzyć wiedzę o depresji, jej leczeniu oraz zapobieganiu.
- To właśnie robią lokalne alianse przeciw depresji – tworzą ludzkie sieci pomocy i wsparcia. Lokalne alianse są częścią EAAD-Best – europejskiego programu dobrych praktyk związanych z leczeniem oraz prewencją depresji.Warszawskie dzielnice i lokalne alianse mogą stać się przykładem dla Europy, jak walczyć
z depresją, skupiając się na osobie i otaczającej ją społeczności. – mówi Bartłomiej Balcerzyk
Zdaniem dr Piotra Toczyskiego z Sekretariatu Warszawskiego Aliansu Przeciw Depresji, jednym
z kluczowych działań jest włączenie do lokalnych aliansów lekarzy POZ.
- Komisja Europejska ma katalog najlepszych praktyk. W tym katalogu umieściła metodę EAAD, w ramach której w 100-tysięcznej grupie mieszkańców oddziałujemy na 4 poziomach na społeczność lokalną, m.in. na lekarzy pierwszego kontaktu. Ważne, żebyśmy przypomnieli sobie o wytycznych dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Od 3 lat Naczelna Izba Lekarska i Polskie Towarzystwo Psychiatryczne zabiegają o to, żeby wytyczne te dotarły do POZ, żeby lekarze doszkolili się w zakresie rozpoznawania depresji i jej leczenia. – podkreśla dr Piotr Toczyski.
Olga Pilarska-Siennicka, Dyrektorka Biura Polityki Zdrowotnej Urzędu m.st. Warszawy, przedstawiła działania, które realizuje miasto stołeczne Warszawa w obszarze psychiatrii dorosłych, dzieci i młodzieży. Miasto prowadzi m.in. ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży, poradnie zdrowia psychicznego funkcjonujące w miejskich przychodniach oraz w 2 pilotażowe centra zdrowia psychicznego dla dorosłych (Szpital Wolski i Bielański), których celem jest zamiana leczenia psychiatrycznego z izolacyjnego na środowiskowe, tj. dostępne blisko domu.
Olga Pilarska-Siennicka odczytała także list od Prezydenta Warszawy, Rafała Trzaskowskiego. Zwracając się w liście do uczestników konferencji, Pan Prezydent podkreślił, że: „okres pandemii i niepewność z nią związana, tocząca się za granicami kraju wojna spowodowały, że wsparcie psychologiczne oraz mówienie otwarcie o problemach o podłożu psychicznym powinno być jednym z priorytetów”. Prezydent Warszawy zaznaczył także, że dzięki takim inicjatywom, jak dzisiejsza konferencja, wiedza i świadomość Polaków na temat depresji rośnie, a choroba ta coraz rzadziej traktowana jest jako temat tabu, zarówno w mediach, jak i w lokalnych środowiskach.
Na kwestię wojny w Ukrainie i możliwe skutki dla zdrowia psychicznego, jakie może wywołać u osób, docierających do Polski, zwróciła uwagę też dr Paloma Cuchi z Biura Światowej Organizacji Zdrowia
w Polsce.
- Według szacunków WHO u około 20% osób, które znalazły się w sytuacji konfliktu wojennego, rozwiną się zaburzenia psychiczne. Te osoby będą potrzebowały pomocy psychologicznej w zakresie chorób psychicznych.
Na inny problem - doświadczenie autyzmu i depresji - wskazał dr Maciej Oksztulski, pracownik badawczy/asystent w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego i Europejskiego Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, oraz analityk danych w EUROPE DIRECT Podlaskie. Swoją prezentacją, nagraną za pomocą syntezatora mowy, dr Oksztulski zwrócił uwagę na fakt, że depresja często dotyka też osoby z niepełnosprawnościami, które szczególnie wymagają wsparcia psychologicznego.
Kolejnym, ważnym punktem konferencji była dyskusja panelowa „Wsparcie dla osób i społeczności
w przeciwdziałaniu depresji”. Biorący udział w dyskusji dr. Marek Balicki z Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego zaznaczył, że społeczność lokalna jest tym miejscem, gdzie można organizować różne działania dotyczące zdrowia psychicznego, włączając w to lekarzy, zwłaszcza lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, która jest kluczem, wejściem do systemu opieki zdrowotnej.
- Na 1 lekarza rodzinnego przypada średnio 2,5 tys. pacjentów. Możemy tych 50 lekarzy rodzinnych
w społeczności do 100 tys. mieszkańców wyedukować, wyrównać deficyty związane z wiedzą
i doświadczeniem w zakresie problemów zdrowia psychicznego, w tym problemu depresji. – mówi dr Balicki
Zwłaszcza, że jak podkreślała dr Joanna Krzyżanowska-Zbucka z Instytutu Psychiatrii i Neurologii, dostępność pomocy psychiatrycznej jest w Polsce bardzo słaba.
- Są miejsca, w których czas oczekiwania na wizytę, to kilka miesięcy. Nie chodzi nawet o to, że brakuje lekarzy psychiatrów. Ale nie działają w systemie publicznej opieki zdrowotnej. Sektor prywatny jest wypełniony lekarzami, tam łatwiej dostać pomoc. – mówi dr Krzyżanowska-Zbucka
Dr Krzyżanowska-Zbucka zwracała też uwagę na problem stygmatyzacji, piętnowania osób z zaburzeniami psychicznymi, które może prowadzić do autostygmatyzacji.
- Autostygmatyzacja to bardzo niekorzystne zjawisko, które opóźnia czas zgłoszenia się po pomoc. Im dłużej chodzimy z objawami, tym trudniej chorobę wyleczyć. - dodaje dr Krzyżanowska-Zbucka
Doświadczył tego Szymon Majewski, dziennikarz radiowy i telewizyjny, kolejny uczestnik panelu dyskusyjnego.
- Myślałem sobie, że przecież jestem tym niezłomnym rycerzem, dającym uśmiech całemu światu. Wszyscy patrzą na mnie i myślą - jaki to jest wesoły pan. Dzieci mówiły na mnie „pan Fajnek”. Dlaczego nagle jemu coś się przytrafia? Odwagi do mówienia o własnej chorobie dodała mu Justyna Kowalczyk: Dokonała przełomu jako znana osoba. W wywiadzie dla Gazety Wyborczej powiedziała, że w momencie, kiedy zdobywała złote medale i wygrywała wszystkie wyścigi, zmagała się z depresję. Otworzyło mnie to.
Do tamtej pory wydawało mi się, że mówienie o depresji to zaprzątanie innym głowy, ekshibicjonizm. Miałem w sobie taką blokadę. – mówi Szymon Majewski
Angelika Friedrich z Nastoletniego Azylu, prowadzonej przez nią inicjatywy rówieśniczej, podkreślała, że dzięki wsparciu najbliższych, społeczności, jesteśmy w stanie lepiej poradzić sobie z kryzysami, a przyznanie się przed innymi, że cierpi się na depresję daje wewnętrzny spokój i otwiera różne możliwości pomocy.
Gośćmi honorowymi konferencji byli burmistrzowie i burmistrzynie dzielnic Warszawy, którzy w ramach swoich kompetencji zobowiązali się do dołożenia szczególnych starań na rzecz wykorzystywania uznanych dobrych praktyk Komisji Europejskiej i Światowej Organizacji Zdrowia w upowszechnianiu
w społecznościach lokalnych Warszawy wiedzy o rozpoznawaniu i leczeniu depresji. Deklarację Warszawa Przeciw Depresji podpisali obecni na konferencji przedstawiciele i przedstawicielki takich dzielnic, jak: Bemowo, Białołęka, Bielany, Mokotów, Praga-Południe, Rembertów, Śródmieście, Targówek, Ursynów, Wawer, Wesoła, Wilanów, Włochy, Wola, Żoliborz. Dzielnice zadeklarowały także chęć włączenia swoich działań w sieć aliansów przeciw depresji.
- Bardzo cieszymy się, że inicjatywa tworzenia lokalnych sieci aliansów przeciw depresji, którą w Polsce zapoczątkowaliśmy razem z władzami Śródmieścia, rozeszła się na niemal wszystkie pozostałe dzielnice miasta Warszawy. Mamy też sygnały z innych miejscowości w Polsce, które są zainteresowane utworzeniem u siebie aliansów. Mamy nadzieję, że dzięki temu lokalne alianse przeciw depresji przyczynią się do przełamania tabu związanego ze zdrowiem psychicznym i wzmocnienia struktur niosących pomoc osobom w procesie zdrowienia w całej Polsce.” – mówi Marta Smagowicz z Warszawskiego Aliansu Przeciw Depresji.
Podpisana deklaracja "Warszawa przeciw depresji" >> [Plik 626 KB]
Informacje w mediach o konferencji:
https://wideo.wp.pl/wp-news-wydanie-10-10-godzina-11-50-6821844012050561v (materiał od minuty 04:05)
https://wideo.wp.pl/wp-news-wydanie-10-10-godzina-16-50-6821844404131457v (materiał od minuty 06:40)
https://samorzad.infor.pl/sektor/zadania/zdrowie/5590576,deklaracja-warszawa-przeciw-depresji.html
https://www.facebook.com/bemowowarszawa/photos/pcb.6054906231186169/6054805547862904/
